Geschiedenis ‘Kiek in de Pot’
Vanaf het eind van de 15de eeuw werd Deventer voortdurend geteisterd door de legers van de hertog van Gelre. De overlast varieerde van plundering, vernieling, bezetting en brandstichting tot intimidatie. Om zich daartegen te verweren, hief Deventer extra belastingen zodat het meer soldaten in dienst kon nemen.
Aan de overzijde van de IJssel had de hertog twee forten gebouwd: Morgenster en Altena. De laatste stond zó dicht bij de stad (al te na), dat er spottend werd gesproken over “kiek in de pot”: men kon over de muren heen in de etenspotten van de Deventenaren kijken.
Toen Keizer Karel V in 1527 met zijn legers in deze streek arriveerde, verlieten de Geldersen beide forten, na (loze) geruchten over een ophanden zijnde aanval.
Deventer maakte hier dankbaar gebruik van en sloopte de versterkingen, om vervolgens met de stenen De Waag te bouwen. Het gebouw werd voorzien van tal van beeldjes die de spot dreven met de hertog, maar die moesten er van keizer Karel V snel af. De consoles zitten er nog als laatste bewijs van de Deventer spotlust. Het in 1531 ingemetselde beeldje ‘Kiek in de Pot’ is aan deze opruimdrift ontsnapt.
Aan de andere kant van de Waag werd een beeldje ‘Kiek uut de pot’ ingemetseld maar dat ontkwam niet aan het bombardement van 6 februari 1945. De Deventer kunstverzamelaar wijlen Gerrit Witteveen zorgde ervoor dat er in 1995 een replica (gemaakt door Ton Mooy) geplaatst werd.
De Waag 
Kiek uut de Pot 
De waag door Abraham Beerstraten 1665
Bronnen: Canon van Nederland; deventertoenennu.nl; ‘Beeldschoon Deventer 1250 jaar’ van Henk van Baalen (2017); Gids voor Deventer en omstreken van Johan Kreunen (1901)
Kiek in de Pot wordt vermeld in de volgende overzichten:
- Wikipedia: lijst van beelden in Deventer
- Wikimedia: Category:Sculptures in Deventer